Το χρονικό του Γαλαξειδίου
Ένα από τα σημαντικότερα μεταβυζαντινά κείμενα της ελληνικής ιστοριογραφίας και μια πολύτιμη ιστορική πηγή για οκτώ αιώνες, από τον 10ο έως τον 18ο αι. μ.Χ. Είναι επίσης ένα θαυμάσιο λογοτέχνημα και σπουδαία μαρτυρία για τη γλώσσα της εποχής
Ο συγγραφέας του Χρονικού, ο πατριώτης και ιστοριοδίφης μοναχός Ευθύμιος, αφηγείται με θαυμαστή ζωντάνια και ποιητικότητα τα πάθη και τις δόξες της θαλασσινής πολιτείας που συνεχώς καταστρέφεται και ξαναγεννιέται. Περιγράφει επιδρομές Βουλγάρων, Φράγκων, κουρσάρων, και πειρατών καθώς και γεγονότα στα χρόνια της Οθωμανικής κυριαρχίας.
Στο βουνό νοτιοδυτικά του Γαλαξειδίου βρίσκεται το βυζαντινό Μοναστήρι της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα Χριστού, στα ερείπια του Ναού της Μονής το έτος 1864 ο Γαλαξειδιώτης φοιτητής της Ιατρικής, Κωνσταντίνος Ν. Σάθας, βρήκε μέσα σε κρύπτη το χειρόγραφο Χρονικό. Ο Κ. Ν. Σάθας δημοσίευσε για πρώτη φορά το Χρονικό το 1865, και έκτοτε ακολούθησαν άλλες εκδόσεις
Ο Σάθας (1821-1914) εγκατέλειψε την ιατρική και έγινε ένας σημαντικός ερευνητής και μελετητής μεσαιωνικών και βυζαντινών χειρογράφων. Φωτογραφία του 1872 στη Βενετία.
Διάβασε το Χρονικό εδώ